کویر مصر : راهنمای سفر جامع کویر مصر اصفهان

منبع تامین آب نمک این دریاچه ،پسابهای کشاورزی روستای امیرآباد در جنوب روستای مصر است که در نزدیکی روستای مصر وارد زمین می شود و به صورت چشمه آب در نیزار مصر از زمین خارج شده و مجددا وارد زمین می شود و در نزدیکی دریاچه از زمین خارج شده و پس از عبور از خاکهای شور وارد این دریاچه می ریزد.
دلیل نام این منطقه هم بر اساس ایت است که در سلکنون سیل عظیمی آمده بود که در سال ۱۳۵۵ در منطقه مصر جاری شده و در این نقطه دریاچه بزرگی ایجاد کرده بود. در اصل این منطقه سیل کنون بوده است که در گذر زمان و برای سهولت در تلفظ به سلکنون تغییر یافته است.
در حاشیه شمالی این منطقه ماسه های روان با پوشش گیاهی غنی از گیاهان ماسه پسند به چشم میخورد. در این منطقه به دلیل بکر بودن و سختی دسترسی حیات جانوری غنی است. از جمله حیات وحش این منطقه میتوان به انواه آگاما و جکو، روباه شنی، گربه شنی، پا مسواکی، جرد، جربیل، بزمجه بیابانی و… اشاره کرد.

نیزار مصر

نیزار در کویر مصر اصفهان مکان مناسبی برای عکاسی از حیات وحش کویر است. دلیل اصلی پیدایش این نیزار و چشمه آن سیل ویرانگر روستای مصر در سال ۱۳۵۵ بوده که باعث ایجاد دریاچه بزرگی در مکان نیزار فعلی شده است. دریاچه مذکور به مرور زمان خشک شده ولی مسیر آب ایجاد شده در زیر ماسه ها و زمینهای این منطقه موجب شده که پساب کشاورزی روستای امیر آباد پس از نفوذ به لایه های زمین، در منطقه نیزار مجددا به سطح زمین بیاید و باعث ایجاد این نیزار گردد. مزه آب نیزار شور است ولی درصد شوری آن به حدی نیست که موجب کویری شدن منطقه گردد.
آب نیزار پس از آمدن به سطح و طی مسافتی در حدود ۲ کیلومتر مجددا در زیر لایه های ماسه فرو میرود و بار دگر در منطقه دریاچه نمک سلکنون به سطح می آید. با این تفاوت که به علت شور زمینهای دریاچه، آب بسیار شور گشته به نجوی که در پایین دست دریاچه مسیر نهر ایجاد شده کاملا پوشیده از نمک است.
در نیزارکه وارد شوید خواهی دید که دارای اجتماعات گیاهی فراوان از نوع ماسه پسند است. از جمله این گیاهان می توان به درختچه های تاغ، اسکنبیل، گز، نتر، نسی، دم گاوی و… اشاره کرد. حیات جانوری منطقه شامل گرگ، روباه شنی، گربه شنی، شغال، کاراکال، چکاوک کاکلی، مگس گیر، سبزقبا، شاهین، سارگپه بیابانی،تیر مار، مار جعفری، شتر مار، انواع عقرب و… است. به دلیل مرطوب بودن منطقه در صورت گرمی هوا انواع حشرات از قبیل پشه و مگس به وفور قابل مشاهده است.

منطقه امیر آباد

منطقه امیر آباد در فاصله ۲ کیلومتری جنوب روستای مصر دارای تپه های شنی و پوشش گیاهای غنی از درختچه های گز و تاق و درختهای کوره گز به همراه نخلهای زیبا می باشد که مناظر بسیار زیبایی را پدید آورده است . در این منطقه مزارع ساکنین روستا قرار دارد. از جاذبه های این منطقه میتوان به وجود بوته های فراوان و خود روی هندوانه های ابو جهل اشاره کرد که دارای مزه ای بسیار تلخ هستند. تخم این هندوانه  در درمان دیابت بسیار ماثر است.

تخت عروس

در گذشته از تختها به عنوان عوارض طبیعی راهنما استفاده می شده است. وجود علامتهای نشاندهنده مسیر بر بالای تخت عروس بیانگر این مطلب است. تختها به علت وسعت و ارتفاع قابل توجه در مناطق کویری عوارض طبیعی مناسبی برای جهت یابی و تعیین مسیر بوده اند.
وجه تسمیه تخت عروس بدلیل وجود مناظر زیبا بر بالای این تخت است. در فرهنگ کویر نشینان، عروس نماد زیبایی و وجاهت است. مردمان حاشیه کویر به مناطق زیبا لقب عروس میداده اند. نامهایی چون روستای عروسان در شرق مصر و تخت عروس از جمله این نامگذاری ها می باشند.

تل خاکستری

مرتفعترین تخت منطقه در ۱۲ کیلومتری شمال غربی روستاهای مصر و فرحزاد در کویر مصر اصفهان  قرار گرفته است. وجه تمایز تل خاکستری با سایر تخت ها در منطقه جنوب کویر مرکزی در ارتفاع بلند آن و قرار گرفتن در مرز زیست بوم کویر و بیابان است. این موقعیت باعث شده است در منظره شمالی زمینهای صاف و یکدیست کویر مرکزی قابل مشاهده باشند و در منظره شمالی تپه های ماسه ای نواری طولی (شمشیری) که  در مرز کویر پایان می یابند. در هنگام شب سو سوی نور خودروها در محور دامغان-جندق در فاصله ۵۰ تا ۸۰ کیلومتری  قابل رویت است که منظره ای شبیه به نوار مارپیچ روشنی در دل کویر ایجاد کرده است.
برای دسترسی به تل خاکستری باید از غرب روستای فرحزاد ۳ کیلومتر به سمت غرب بر روی یال چیل کنده حرکت کرد و سپس به سمت شمال غربی تغییر مسیر داد تا به تل خاکستری رسید. برای دسترسی به این منطقه حتما از راهنمای آشنا به منطقه استفاده نمایید.

کویر طبقه (دریاچه نمک خور)

ارتفاع این کویر از سطح آبهای آزاد به طور متوسط ۷۰۷ متر می باشد. و جزو کم ارتفاعترین نقاط در فلات ایران محسوب می شود .عمق نمک در این دریاچه بر خلاف سایر دریاچه های نمک مشابه در فلات مرکزی ایران بسیار نازک بوده که از ۵ سانتیمتر تا ۱۰ متر متغیر است . علت این تفاوت حرکت دائمی سفره های آبهای شور زیرزمینی و لجن های سیاه لایه های زیرین می باشد که از شکل گیری و تراکم پلتفرمهای نمکی جلوگیری میکند . زمینهای اطراف این دریاچه در مناطق غربی , شرقی و شمالی بشدت باتلاقی با درصد چسبندگی زیاد و در مناطق جنوبی به صورت زمینهای پفکی است .
این دریاچه در فصول بارش به صورت مخلوطی از گل رس و نمک و در فصول خشک به دریایی سفید از نمک تبدیل می شود . فشردگی نمک در لایه های زیرین رانندگی بر روی قسمتهایی از این دریاچه را بسیار سهل و آسان کرده است .

گله ریگ سرگردانی

این منطقه در ۱۲ کیلومتری غرب روستای فرحزاد قرار گرقته است. این منطقه چاله عزیمی است که پوشیده از نوارهای ماسه ای شمالی جنوبی است. مناظر این منطقه از حاشیه و بالای این نوارهای ماسه ای بسیار زیبا و خیره کننده است. وسعت دید در جهت شمالی منطقه،  پتانسیل مناسبی برای عکاسی از منظر زیبای کویری پدید آورده است. دلیل نامگذاری منطقه وجود نوارهای فراوان ماسه ای بوده که مسافران را گمراه می کرده و آنان را در این منطقه دچار سرگردانی میکرده است. بازدید از این منطقه بدون راهنمای آشنا به کویر توصیه نمیشود.

چیل کنده

چیل کنده به خط مرتفعی در غرب روستای فرحزاد اطلاق میگردد که به طول ۱۰ کیلومتر ادامه دارد. این حاشیه بدلیل قرار گرفتن در ارتفاع نسبت به کف بیابان و سعت دید بسیار زیادی را در اختیار بیننده قرار میدهد. چیل کنده از ۲ کیلومتری غرب فرح زاد آغاز و به منطقه گله ریگ سرگردانی ختم میشود. پوشش گیاهی عمدتا درمنه دشتی و پوشش زمین سنگریزه ای است. نامگذاری منطقه بدلیل قرار دادن کنده های نخل بر روی یکدیگر به عنوان علامت شناسایی مسیر توسط ساربانان بوده است.

ریگ کله

هنگامی که از روستای مصر به سمت جنوب در حرکت هستید در دید جنوبی مجموعه ای از تپه های ماسه ای در برابر شما قرار دارند که تا نزدیکی قله کوه  پیشروی کرده اند. این منطقه ریگ کله نام دارد. مرز بین کوهستان و رملهای ماسه ای کویر مناظر زیبایی را پدید آورده اند. در این مرز چشمه آبی دایمی وجود دارد که بر زیباییهای منطقه افزوده است. بر فراز ریگ کله  روستای مصر و تپه های ماسه ای اطراف آن قابل رویت است. برای دسترسی به این منطقه  محور مصر – خور را ادامه دهید تا تپه های ماسه ای به پایان برسند .

کویر (صاف) باقر دزدو، روستای مصر

مناظر کویر از بلندای تخت های شرق این کویر بسیار بدیع و زیبا است و مکان بسیار مناسبی برای عکاسی از طبیعت کویر محسوب میگردد. این منطقه مکان بسیار مناسبی برای کمپینگ در منطقه روستای مصر است. علت نامگذاری این منطقه سیل ویرانگر سال ۱۳۵۵ روستای مصر بوده است که کلیه وسایل روستاییان را به این منطقه هدایت کرده بود و از این رو به آن صافی باقر دزدو لقب داده اند.

سایر نقاط گردشگری

از آثار باستانی و تاریخی این منطقه قلعه روستای بیاضه (نارنج قلعه ) به سبک دوره ساسانی است . زیربنای این قلعه حدود هزار مترمربع است . داخل قلعه اتاقکها و راهروهای پیچ در پیچ در پنج طبقه دیده می شود که سابقاً انبار غله بوده است . در کنار دیوار قلعه مسجدی قرار دارد که در قرن هشتم استاد دهنوی آن را مرمت کرده است .
همچنین ساختمان مخروبه ای به نام «هفت برادران » و مقبره امامزاده ابراهیم ، منسوب به یکی از فرزندان امام موسی کاظم (ع) ، در این ناحیه قرار گرفته است .
در گرمه محلی مشهور به قبرستان کشته ها قرار دارد که به روایتی گورستان کسانی است که در جنگ علویان و قوای سهراب گبر در این محل کشته شده اند. در مهرجان مزار عارف و صوفی بیابانکی ، شمس الدین حاجی محمدشاه ، از قرن هشتم به جای مانده است.
در فرخی مسجدی قدیمی با گنبد و ایوانی بزرگ و ساختمانی به نام عمارت شیخ که بسیار قدیمی است وجود دارد. آثار چند چهارطاقی در گورستان فرخی دیده می شود که یکی از آنها به پیر معروف است و جنبه تقدس دارد. در اردیب زندانی معروف به دیوان خانه مسعود لشکر یاغی ، حاج ابراهیم بیک پسر قدرت الله نایب الحکومه جندق و بیابانک ، قرار دارد که بنای آن از ساروج است. همچنین در جندق خانه و مقبره شاعر یغمای جندقی از شعرای دوره قاجار قرار دارد.

اقامت در کویر مصر

در اقامتگاه روستای فرحزاد (خانه طباطبایی) سبک معماری خانه‌ها به سبک معماری درونگرای خانه‌های محلی کویری بنا شده است. اقامتگاه اول دارای ۳ اتاق بزرگ و ۲ اتاق کوچک و یک ایوان و اقامتگاه دوم دارای ۶ اتاق  و یک ایوان است که با سقف‌های هلالی یادآور معماری سنتی و فراموش شده این مرزو بوم است. اقامتگاه‌های طباطبایی دارای ظرفیتی در حدود ۱۰۰ نفر است. این اقامتگاه در حال حاضر به صورت بسیار زیبایی و به سبک سنتی ایرانی بازسازی شده است.
البته خودتان هم میتوانید در کویر چادر بزنید اما به شرطی که در آنجا به صورت گروهی کمپینی رو بنا کنید و کسی که با آن منطقه اشناییت دارد بین تان باشد .
بهتر است که نقشه ی کویر مصر را همراه داشته باشید .

لوازم سفر به کویر مصر

   لوازم ضـروری سفر کفش کوه پیاده رویی، کوله پشتی کوچک یک روزه، لباس مناسب طبیعت ،کویر دارای پشه است با خود حتما پماد مخصوص نیش حشرات داشته باشید ،قمقمه آب (پر شده)، چراغ قوه ،کلاه و عینک آفتابی،، لوازم استحمام، و دو عدد ملافه.

مسیرهای دسترسی به کویر مصر

اگر شما از تهران شروع به حریکت میکنید به سمنان بروید و در نهایت وارد استان اصفهان و کویر مصر ختم می شود. فاصله کویر تا تهران بر اساس این مسیر حدود ۶۳۰ کیلومتر می باشد و فاصله ی اصفهان تا کویر مصر ۴۴۰ کلیلومتر می باشد.
راه های ورود به منطقه :
مسیر اول مسیر جاده خاکی جندق به روستای مصر به طول ۴۵ کیلومتر می‌باشد
مسیر دوم مسیر جاده خاکی-آسفالته در ۱۵ کیلومتری غرب شهرستان خور به طول ۳۵ کیلومتر تا روستای مصر است.

بهترین زمان سفر به کویر مصر

بهترین زمان برای سفر به کویر اوایل پاییز تا اواسط زمستان است و این پهنه خاکی با آب و هوای مطبوع از شما استقبال می کند.
بهار و تابستان هم هوا گرم میشود و تابش آفتاب در بهار و تابستان برای‌تان سخت خواهد بود. اگر در این دو فصل خواستید به کویر بروید اوایل بهار را انتخاب کنید که هنوز هوا خیلی گرم نشده است.در پاییز و زمستان فصول سرد و کاهش دما در سایر مناطق، کویر آب و هوایی معتدل پیدا می کند اما فراموش نکنید که در شب اختلاف دما بسیار است.

برای مشاهده ی تور طبیعت گردی و تور کویر مصر به سایت تورلند مراجعه کنید.